Kategori: Makaleler

Processus Orbitalis Hangi Kemikte? Felsefenin Anatomisinde Bir Yolculuk Bir filozofun gözünde insan bedeni yalnızca biyolojik bir yapı değil, anlamın somutlaştığı bir metafordur. Her kemik, her kas, her sinir hattı — varlığın düzenine dair bir cümle kurar. Processus Orbitalis de bu cümlelerden biridir: küçük, çoğu zaman adı dahi anılmayan ama varoluşun düzenine katkı sağlayan bir yapı. Anatomik olarak Processus Orbitalis, os palatinum yani damağın arka kısmında yer alan damak kemiğinin bir parçasıdır. Ancak felsefi olarak, bu bilgi bizi daha derin bir soruya götürür: Bilmek ne demektir? Ve bir kemiğin adını bilmek, varlığı anlamak için yeterli midir? Epistemoloji: Bilmenin Anatomisi Epistemoloji —…

Nazım Türü Nedir, Nasıl Bulunur? Antropolojik Bir Bakış Açısıyla Kültürlerin çeşitliliğine ve toplumların yapılarındaki derin katmanlara ilgi duyan bir antropolog olarak, dilin ve edebiyatın, toplulukların kimliklerini nasıl şekillendirdiğini ve toplumsal yapıları nasıl yansıttığını merak ediyorum. İnsanlık tarihi boyunca, ritüeller, semboller ve toplumsal normlar, bireylerin içsel dünyalarını ve dış dünyayla olan ilişkilerini şekillendiren en temel öğeler olmuştur. Bu öğelerin, özellikle de dilin, nasıl evrildiğini ve farklı toplumlar içinde nasıl farklılıklar gösterdiğini anlamak, kültürel çeşitliliği daha iyi kavrayabilmemizi sağlar. Peki, bir dilin bu denli derin ve çok katmanlı yapısını oluşturan en önemli unsurlardan biri olan nazım türünü nasıl anlamalıyız? İşte bu yazıda,…

Güdük Organ Ne Demek? – Siyaset Biliminin Gözünden Eksik Gücün Anatomisi Bir siyaset bilimci olarak her zaman şunu gözlemlerim: Toplumlar da tıpkı canlı organizmalar gibidir; her biri farklı organlardan, yani kurumlardan oluşur. Ancak bazı kurumlar işlevini yitirir, bazıları eksik gelişir, bazılarıysa zamanla etkisizleşir. Güdük organ kavramı bu bağlamda yalnızca biyolojik değil, siyasal bir metafordur. Gücün kısaldığı, etkinliğin azaldığı, ama varlığın hâlâ sürdüğü alanları temsil eder. Peki, “güdük organ” siyaset bilimi açısından ne anlama gelir? Bu yazıda, bu kavramı iktidar, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlık eksenlerinde inceleyerek toplumların neden zaman zaman “güdükleştiğini” tartışacağız. — İktidarın Anatomisi: Eksik Gücün Siyaseti İktidar, sistemin kalbi…

Doğrama Tahtası Ne İşe Yarar? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Adalet Perspektifinden Bir Mutfak Nesnesine Bakış Bir doğrama tahtası… Sıradan, gündelik bir mutfak eşyası gibi görünür. Ancak biraz yakından bakınca, aslında onun etrafında şekillenen dünya çok daha derin ve katmanlıdır. Mutfağın merkezinde duran bu basit nesne, sadece sebzeleri doğramakla kalmaz; rollerimizi, ilişkilerimizi, kültürlerimizi ve hatta toplumsal eşitsizlikleri de yansıtır. Gelin, bu sıradan görünen aracı, toplumsal cinsiyet ve sosyal adalet merceğinden birlikte yeniden keşfedelim. Bir Nesneden Fazlası: Doğrama Tahtasının Toplumsal Rolü Doğrama tahtası, mutfakta en temel işlevlerden birini üstlenir: yiyecekleri güvenli ve düzenli şekilde kesmeye olanak sağlar. Ancak tarih boyunca bu nesne,…

5G Nerede Var? Geleceğin İnterneti Hangi Noktalarda Hayata Geçti? Teknoloji dünyasında “gelecek” dendiğinde artık aklımıza uçan arabalar ya da yapay zekâdan önce 5G geliyor. Çünkü bu teknoloji, sadece internet hızını değil; şehirlerin işleyişini, fabrikaların üretimini, hastanelerin tedavi yöntemlerini ve hatta evlerimizdeki gündelik hayatı bile baştan şekillendiriyor. Peki bu sihirli bağlantı ağı bugün nerelerde var? Hangi ülkeler öne çıkıyor, hangileri geriden geliyor? Gelin, hem rakamlara hem de bu dönüşümün arkasındaki insan hikâyelerine birlikte bakalım. 5G Nedir ve Neden Bu Kadar Önemli? 5G, beşinci nesil mobil iletişim teknolojisidir. Basitçe söylemek gerekirse, 4G’nin yaklaşık 10 kata kadar daha hızlısıdır. Ancak hız, bu hikâyenin…

Guguk Kuşu Ne Diye Öter? Tarihin Yankıları Arasında Bir Kuşun Sesi Bir tarihçi olarak geçmişin sessiz tanıklarını dinlemeyi severim. Eski bir taşın üstündeki yıpranmış bir iz, bir mektubun sararmış kâğıdı ya da ormanda yankılanan bir kuş sesi… Her biri bir çağın, bir duygunun, bir toplumsal dönüşümün hatırasını taşır. Guguk kuşu da işte bu seslerin en anlamlılarından biridir. Onun “guguk” diye ötüşü sadece bir doğa olayı değil, tarih boyunca insanoğlunun zamanı, kaderi ve değişimi algılayışının bir sembolü olmuştur. Bir Zaman Habercisi Olarak Guguk Kuşu Guguk kuşunun ötüşü, Avrupa’nın eski tarım toplumlarında baharın müjdecisi olarak kabul edilirdi. 13. ve 14. yüzyıllarda köylüler,…

Guatr Ne Zaman Tehlikelidir? Toplum, Beden ve Görünmeyen Eşitsizlikler Üzerine Sosyolojik Bir Okuma Bir araştırmacı olarak insan bedenine yalnızca biyolojik bir organizma olarak değil, aynı zamanda toplumsal bir alan olarak bakarım. Çünkü beden, içinde yaşadığı toplumun değerlerini, inançlarını ve normlarını taşır. Guatr gibi bir hastalık, sadece tıbbi bir mesele değildir; aynı zamanda kültürel anlamlarla, toplumsal rollerle ve güç ilişkileriyle örülü bir olgudur. Peki, guatr ne zaman tehlikelidir? Bu sorunun cevabı yalnızca laboratuvar verilerinde değil, insanların yaşam biçimlerinde, toplumsal cinsiyet rollerinde ve kültürel kodlarında gizlidir. Guatrın Tıbbi Tehlikesinden Sosyolojik Gerçekliğe Tıbbi olarak guatr, tiroit bezinin aşırı büyümesi sonucu soluk almayı, yutkunmayı…

Cengiz Han Türklerle Savaştı mı? Sosyolojik Bir Bakışla Güç, Toplum ve Kimlik Üzerine Bir sosyolog olarak tarih sayfalarına baktığımda, savaşların yalnızca toprak mücadeleleri değil, aynı zamanda toplumsal örgütlenmenin aynaları olduğunu görürüm. Her çatışma, bir toplumun kimliğini, normlarını ve rollerini yeniden tanımlar. Cengiz Han Türklerle savaştı mı? sorusu da bu bağlamda yalnızca “kimin kime saldırdığı” meselesi değil; kültürler arası etkileşim, iktidar yapısı ve cinsiyet rollerinin nasıl şekillendiğini anlamamızı sağlayan derin bir toplumsal laboratuvardır. Tarihsel Zemin: Ortak Köklerden Çatışan Kimliklere Cengiz Han, 12. yüzyıl sonlarında Orta Asya bozkırlarının çok etnili yapısı içinde doğdu. Moğollar, Türk boylarıyla aynı coğrafyayı paylaşıyor, benzer göçebe yaşam…

Cemal Kalyoncu Kimdir, Ne İş Yapar? — Objektif ve Duygusal Perspektiflerden İnceleme Merhaba sevgili okur — bugün alışılmış “kartvizit” tanıtımlarını bir kenara bırakıp Cemal Kalyoncu’yu hem erkeklerin sayısal merceğiyle hem de kadınların toplumsal merakıyla birlikte ele alacağız. Bir yanda “veriler ne der?” sorusu, diğer yanda “etki kim bilir ne köklerde hissedilir?” sorusu olacak. Hazırsan başlayalım. “Cemal Kalyoncu çok yönlü bir iş insanı; kimin gözünde altyapı devi, kimin gözünde medya aktörü.” Objektif Lens: Rakamlar, Projeler, Sektörler Pozisyon & Şirket: Orhan Cemal Kalyoncu, Kalyon Holding’in ve Kalyon Grup’un Yönetim Kurulu Başkanıdır. ([Vikipedi][1]) Faaliyet Alanları: İnşaat, altyapı projeleri, enerji, medya ve sanayi gibi…

Ön Kabul: “16 Şubat şu kandildir” diye ezberlemek, Hicrî takvimi yok sayan bir kolaycılık. Kandiller sabit tarih değil; yıl ve aya göre kayar. 16 Şubat Ne Kandili? Ezberci Takvim Alışkanlığını Sorgulayan Bir Yazı Keskin Başlangıç: Takvimdeki rakamlarla değil, hilalle konuşalım Kabul edelim: “Şu gün şu kandil” diye sabit bir cevap aramak cazip. Ama bu arayış, Hicrî (kamerî) takvimin doğasını; yani ayın döngülerine göre hareket eden, her yıl miladî tarihte kayan bir sistemi görmezden geliyor. Bugün 16 Şubat’a bir anlam yüklemek istiyorsanız önce şunu bilmelisiniz: Regaib, Miraç, Berat, Kadir ve Mevlid Kandilleri miladî takvimde sabit değildir; her yıl farklı günlere denk…